Kadın çalışanlar için evlilik, iş hayatını bırakma noktasında önemli bir dönemeçtir. Türk İş Hukuku, evlenen kadınlara, belirli şartlar dahilinde, kıdem tazminatına hak kazanarak işten ayrılma hakkı tanımaktadır. Bu özel hak, kadın çalışanların mağduriyet yaşamadan çalışma hayatını sonlandırabilmelerini hedeflemektedir. Peki, evlilik nedeniyle işten ayrılmak isteyen bir kadın hangi haklara sahiptir, dilekçe nasıl yazılır, süreç nasıl işler? Bu yazıda tüm detaylarıyla açıklıyoruz.
Evlilik Sebebiyle İşten Ayrılma Hakkı Nedir ve Kanuni Dayanağı Nedir?
Evlilik nedeniyle istifa hakkı, sadece kadın çalışanlara tanınan bir yasal ayrıcalıktır. 1475 sayılı İş Kanunu’nun yürürlükte kalan 14. maddesi kapsamında kadın işçi, evlilik tarihinden itibaren 1 yıl içerisinde kendi isteğiyle işten ayrılabilir ve bu durumda kıdem tazminatına hak kazanır. Bu hak, evlilik sonrası işten ayrılmayı düşünen kadın çalışanlar için büyük önem taşır.
Bu Haktan Kimler Yararlanabilir? Erkek Çalışanlar Bu Hakka Sahip mi?
Evlilik nedeniyle kıdem tazminatı alarak işten ayrılma hakkı yalnızca kadın çalışanlara tanınmıştır. Erkek işçiler evlilik gerekçesiyle iş akitlerini sona erdirseler dahi kıdem tazminatı talep edemezler. Kanun koyucu bu düzenlemeyle kadınların evlilik sonrası çalışma hayatına devam etmeme ihtimaline karşılık bir sosyal koruma getirmiştir.
Kıdem Tazminatına Hak Kazanmak İçin Kaç Yıl Çalışmak Gereklidir?
Kadın çalışanın kıdem tazminatına hak kazanabilmesi için iş yerinde en az 1 yıl çalışmış olması gerekmektedir. 1 yıldan daha az sürede yapılan istifalarda, evlilik gerekçesi bulunsa dahi kıdem tazminatı ödemesi yapılmaz. Kıdem süresi hesaplanırken aynı işverene bağlı olarak geçen toplam süre dikkate alınır.
Evlilik Tarihinden Sonra Ne Kadar Sürede İstifa Edilmelidir?
Bu hak, evlenme tarihinden itibaren 1 yıl içinde kullanılmak zorundadır. Bu süre hak düşürücü süre niteliğindedir. Yani kadın çalışan, resmi nikah tarihinden itibaren 1 yıl içinde işverene başvurarak iş sözleşmesini feshetmezse kıdem tazminatına hak kazanamaz.
Resmi Nikah Tarihi Önemli midir? Düğün Tarihi Geçerli Sayılır mı?
Yasal düzenlemeye göre esas alınması gereken tarih resmi nikah tarihidir. Düğün, nişan ya da imam nikahı gibi tarihlerin yasal geçerliliği bulunmaz. Kadın çalışanın bu hakkı kullanabilmesi için evliliğini resmi olarak belgeleyebilmesi gerekmektedir.
İhbar Süresi ve Tazminatı Bu Süreçte Nasıl Değerlendirilir?
Kadın işçi, evlilik nedeniyle işten ayrıldığında ihbar süresine uymak zorunda değildir. Ayrıca işverene ihbar tazminatı ödeme yükümlülüğü doğmaz. Aynı şekilde işveren de bu sebeple işten ayrılan işçiye ihbar tazminatı ödemek zorunda değildir. Bu istifa türü sadece kıdem tazminatını kapsamaktadır.
Evlilik Nedeniyle İstifa Eden Kadın İşsizlik Maaşı Alabilir mi?
Hayır, işsizlik maaşı alınamaz. Çünkü işsizlik sigortası, işveren tarafından yapılan fesihlerde geçerlidir. Kendi isteğiyle işten ayrılan, yani istifa eden kadın işçi, 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu gereğince işsizlik maaşı hakkından yararlanamaz.
SGK’ya Yapılacak Bildirimde Hangi Kod Kullanılır?
İşverenin kadının işten çıkışını SGK sistemine doğru şekilde bildirmesi zorunludur. Bu durumda SGK çıkış kodu olarak “13 – Kadın işçinin evlenmesi” kodu seçilmelidir. Farklı bir çıkış kodunun seçilmesi, kıdem tazminatına ilişkin hak kayıplarına yol açabilir.
İşverenin Ödemesi Gereken Tazminatlar ve Diğer Haklar Nelerdir?
Evlilik nedeniyle işten ayrılan kadın işçiye ödenmesi gerekenler şunlardır:
- Kıdem tazminatı
- Kullanılmamış yıllık izin ücretleri
- Varsa fazla mesai alacakları
- Prim ve diğer hak edişler
İhbar tazminatı bu kapsamda ödenmez.
Evlilik Gerekçesiyle İşten Ayrılma Dilekçesi Nasıl Yazılmalıdır?
Dilekçede evlilik tarihi açıkça belirtilmeli ve resmi evlilik cüzdanı dilekçeye eklenmelidir. En güvenli yöntem, bu dilekçenin noter aracılığıyla işverene gönderilmesidir. Böylece işverenin dilekçeyi almadığını iddia etmesi engellenir.
Evlilik Nedeniyle İstifa Dilekçesi Örneği
../../20..
............................... (Şirket Unvanı)’na
.............. tarihinden bu yana şirketinizde ................ pozisyonunda görev yapmaktayım. Ekte sunmuş olduğum evlilik cüzdanı ile sabit olduğu üzere ............. tarihinde evlendim.
1475 Sayılı İş Kanunu’nun 14. maddesi uyarınca, evlilik nedeniyle iş sözleşmemi ............. tarihi itibarıyla sona erdirmek istediğimi bildirir, kıdem tazminatı ve sair işçilik alacaklarımın tarafıma ödenmesini arz ederim.
Ad Soyad
İmza
Evlilik Nedeniyle İşten Ayrılan Kadın Daha Sonra Başka Bir İşte Çalışabilir mi?
Evet, bu hakkı kullanan kadın daha sonra yeniden çalışabilir. Evlilik nedeniyle işten ayrılan kadının başka bir işte çalışmaya başlaması, kıdem tazminatının iadesini gerektirmez. İşverenin bu durumu kötü niyetli değerlendirebilmesi için somut delillere ihtiyaç vardır.
Yargıtay’ın Konuya İlişkin Görüşü Nedir?
Yargıtay 9. Hukuk Dairesi’nin 2016/8130 K. sayılı kararı, evlilik gerekçesiyle yapılan fesihlerin kıdem tazminatı hakkı doğuracağını açıkça ortaya koymuştur. Aynı kararda, ihbar tazminatının bu durumda ödenmeyeceği belirtilmiştir.
İşveren Dilekçeyi Kabul Etmezse Ne Yapılmalıdır?
İşverenin bu tür fesihlerde onay vermeme gibi bir yetkisi yoktur. Kadın çalışan noter aracılığıyla dilekçeyi göndermişse, işverenin teslim almadım deme hakkı kalmaz. Eğer tazminat ödemesi yapılmazsa, iş mahkemesi yoluyla alacak talep edilebilir.
Sonuç: Hakkınızı Bilin, Süreci Yasal Yollardan Takip Edin
Evlilik nedeniyle işten ayrılma hakkı, kadın çalışanlara tanınan önemli bir sosyal haktır. Bu hakkın doğru kullanımı için gerekli şartların sağlandığından emin olunmalı ve prosedür eksiksiz tamamlanmalıdır. Özellikle dilekçenin içeriği, sürenin geçmemesi ve SGK bildirim kodu gibi detaylar son derece önemlidir. Hak kaybı yaşamamak için gerekirse bir iş hukuku avukatından destek alınmalıdır.