İşsizlik sigortası sistemi, çalışanın kendi iradesi dışında işsiz kaldığı durumlarda, belirli koşulların sağlanması kaydıyla devlet tarafından geçici süreliğine gelir desteği sağlamak amacıyla oluşturulmuştur. Ancak uygulamada sıkça karşılaşılan bir durum olan istifa hâlinde, bu desteğin alınıp alınamayacağı hususu, gerek çalışanlar gerekse işverenler açısından netliğe kavuşturulması gereken önemli bir konudur.
Bu makalede, istifa eden işçi işsizlik maaşı alabilir mi? sorusuna, 2025 yılı itibarıyla yürürlükte olan mevzuat ve İŞKUR uygulamaları çerçevesinde kapsamlı bir yanıt sunulmaktadır.
İşsizlik Maaşı Nedir?
İşsizlik maaşı, iş sözleşmesi sona eren ve 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu kapsamında belirli koşulları sağlayan sigortalı çalışana, Türkiye İş Kurumu (İŞKUR) tarafından belirli bir süre için ödenen geçici gelir desteğidir. Bu destek, çalışanın yeniden istihdama katılana kadar temel geçim ihtiyaçlarını karşılamayı hedefler.
İşsizlik Maaşına Hak Kazanma Şartları Nelerdir?
İşsizlik ödeneğinden yararlanmak isteyen bir işçinin aşağıdaki koşulları eksiksiz şekilde sağlaması gerekmektedir:
- İş akdinin sona ermesinden önceki son 120 gün boyunca hizmet akdine tabi ve prim ödeyerek kesintisiz çalışmış olmak,
- Son üç yıl içerisinde en az 600 gün süreyle işsizlik sigortası primi ödemiş olmak,
- İş sözleşmesinin işveren tarafından feshedilmiş olması ya da işçinin haklı nedenle sözleşmeyi feshetmiş bulunması,
- İş akdinin sona ermesinden itibaren en geç 30 gün içinde İŞKUR’a başvuru yapılmış olması.
İstifa Eden İşçinin Durumu Nasıl Değerlendirilir?
Kendi isteğiyle işten ayrılan bir çalışanın durumu, hukukta “istifa” olarak değerlendirilir. Genel ilke gereği, istifa eden işçinin işsizlik maaşı alma hakkı bulunmamaktadır. Bununla birlikte, istifanın haklı bir sebebe dayanması hâlinde durum farklılık gösterir.
Haklı Nedenle Fesih ve İşsizlik Ödeneği Arasındaki İlişki
4857 sayılı İş Kanunu’nun 24. maddesi, işçiye bazı olağan dışı durumlarda iş sözleşmesini haklı nedenle ve derhal feshetme yetkisi vermektedir. Bu durumda işçi, istifa etmiş olsa da işsizlik maaşına başvurma hakkına sahip olabilir.
Haklı Fesih Sebepleri Şunlardır:
- Sağlık gerekçeleri: İşyerinin fiziki veya psikolojik koşullarının işçinin sağlığını tehdit etmesi,
- Ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırılık: Ücretin ödenmemesi, mobbing, cinsel taciz, hakaret gibi işveren kaynaklı fiiller,
- Zorlayıcı sebepler: Doğal afet, salgın hastalık, ulaşımın kesintiye uğraması gibi çalışmayı fiilen engelleyen durumlar.
Bu tür nedenlerle yapılan fesihlerde, işçi haklı gerekçelerini belgeleyerek işsizlik maaşı başvurusunda bulunabilir.
Haksız Nedenle İstifa Eden İşçi İşsizlik Maaşı Alabilir mi?
Hayır. Kişisel tercih nedeniyle yapılan istifalarda – örneğin daha iyi bir iş teklifi, taşınma veya iş ortamından memnuniyetsizlik gibi nedenlerle – iş sözleşmesi haksız şekilde sona erdirilmiş olur ve bu durumda işsizlik ödeneği bağlanmaz.
Dolayısıyla, haksız istifa durumunda işsizlik maaşı alınması yasal olarak mümkün değildir.
İşverenin Feshi Halinde İşsizlik Maaşı Durumu
İşverenin iş sözleşmesini 4857 sayılı Kanun’un 25. maddesinin ikinci fıkrasında belirtilen sebeplerle (örneğin: işçinin hırsızlık yapması, güveni kötüye kullanması gibi) feshetmesi hâlinde işçi kusurlu sayılır. Bu durumda da işsizlik ödeneğine hak kazanılamaz.
Ancak geçerli ya da keyfi nedenlerle yapılan fesihlerde, işçi diğer tüm koşulları sağladığı takdirde işsizlik maaşına başvurabilir.
İŞKUR Başvuru Süreci Nasıl İşler?
İş sözleşmesi sona eren işçi:
- Fesih tarihinden itibaren 30 gün içinde başvuru yapmalı,
- Başvurular, İŞKUR il/ilçe müdürlüklerine şahsen ya da e-Devlet sistemi üzerinden yapılabilir,
- Haklı fesih durumunda, sağlık raporu, yazılı başvuru dilekçesi, mobbing kayıtları gibi destekleyici belgelerin sunulması tavsiye edilir.
Ayrıca, SGK çıkış kodunun doğru şekilde bildirilmesi büyük önem arz eder. Haklı nedenle fesih hâlinde “Kod 25” gibi uygun kodlar kullanılmalıdır.
İşsizlik Maaşının Süresi ve Tutarı (2025 Güncel Veriler)
İşsizlik maaşı süresi, prim ödeme gün sayısına göre değişir:
- 600 gün primi olanlara: 180 gün (6 ay),
- 900 gün primi olanlara: 240 gün (8 ay),
- 1080 gün primi olanlara: 300 gün (10 ay).
Maaşın miktarı ise, sigortalının son dört aylık prime esas kazancının %40’ı oranında hesaplanır. Ancak bu tutar brüt asgari ücretin %80’ini geçemez. Ödenekten yalnızca damga vergisi kesintisi yapılır.
Avukat Desteği Alınmalı mı?
İşsizlik ödeneği başvuruları bireysel olarak yapılabilir. Ancak özellikle haklı fesih gibi belgelendirilmesi ve ispatı zor hukuki süreçlerde, bir iş hukuku avukatından danışmanlık alınması önerilmektedir. Bu sayede başvuru süreci daha sağlıklı yürütülür ve hak kayıplarının önüne geçilmiş olur.
Sonuç
İstifa eden işçi işsizlik maaşı alabilir mi? sorusunun yanıtı, iş sözleşmesinin sona erdirilme şekline bağlıdır. Eğer istifa haklı nedenlere dayanıyorsa ve diğer yasal şartlar da sağlanmışsa, işsizlik ödeneğinden faydalanılması mümkündür. Ancak keyfi veya kişisel gerekçelerle yapılan istifalarda bu hak doğmamaktadır.
İşten ayrılmadan önce durumun hukuken değerlendirilmesi ve gereğinde profesyonel destek alınması, ileride doğabilecek mağduriyetleri önleyecektir.